مقالات مرتبط با جراحی زیبایی
دانستنی های بیهوشی؛ انواع روش ها + عوارض
بیهوشی یک حالت موقتی و کنترل شده می باشد که حس و هوشیاری برای اهداف پزشکی یا دامپزشکی از بین می رود.
بیهوشی استفاده از داروها برای جلوگیری از درد در حین جراحی و سایر اقدامات است. این داروها بیهوش کننده نامیده می شوند. آنها ممکن است از طریق تزریق، استنشاق، لوسیون موضعی، اسپری، قطره چشم یا چسب پوستی داده شوند. آنها باعث از دست دادن احساس یا آگاهی شما می شوند. این داروها شما را از احساس درد در طی اقدامات پزشکی باز می دارند. متخصصان بیهوشی پزشکانی هستند که بیهوشی را انجام می دهند و درد را مدیریت می کنند. برخی از بیهوشی ها ناحیه کوچکی از بدن را بی حس می کنند؛ بیهوشی عمومی شما را در طی اعمال جراحی تهاجمی، بیهوش (خواب) می کند.
بیهوشی چیست؟
بیهوشی یک درمان پزشکی است که شما را از احساس درد در حین عمل یا جراحی باز می دارد. داروهایی که برای جلوگیری از درد استفاده می شوند، بی حس کننده نامیده می شوند. انواع مختلف بیهوشی، به روش های مختلف عمل می کنند. برخی از داروهای بیهوشی بخش‌های خاصی از بدن را بی‌حس می‌کنند، در حالی که سایر داروها مغز را بی‌حس می‌کنند تا از طریق روش‌های جراحی تهاجمی‌تر، مانند موارد داخل سر، قفسه سینه یا شکم، خواب را القا کنند.
بیهوشی چگونه کار می کند؟
بیهوشی به طور موقت سیگنال های حسی درد را از اعصاب به مراکز مغز مسدود می کند. اعصاب محیطی شما نخاع را به بقیه بدن شما متصل می کند.
چه کسی بیهوشی انجام می دهد؟
اگر یک روش نسبتاً ساده مانند کشیدن دندان انجام می دهید که نیاز به بی حس کردن یک ناحیه کوچک دارد، فردی که عمل شما را انجام می دهد می تواند بی حس کننده موضعی را تجویز کند. برای روش های پیچیده تر و تهاجمی تر، داروی بیهوشی شما توسط پزشک متخصص بیهوشی تجویز می شود. این پزشک درد شما را قبل، حین و بعد از جراحی مدیریت می کند. علاوه بر پزشک متخصص بیهوشی، تیم بیهوشی شما می‌تواند متشکل از پزشکان در حال آموزش (همکار یا دستیار)، یک پرستار بیهوشی ثبت شده گواهی شده (CRNA)، یا یک دستیار بیهوشی معتبر (CAA) باشد.
انواع بیهوشی
بیهوشی که پزشک شما استفاده می کند به نوع و دامنه عمل بستگی دارد. گزینه ها عبارتند از:
بی حسی موضعی:
بی حسی موضعی یک داروی بی حس کننده است که برای متوقف کردن موقت احساس درد در ناحیه خاصی از بدن تجویز می شود. در حین بی حسی موضعی هوشیار می مانید. برای جراحی های جزئی، می توان یک بی حس کننده موضعی از طریق تزریق به محل، تزریق کرد یا اجازه داد تا جذب پوست شود. با این حال، هنگامی که یک ناحیه بزرگ نیاز به بی حس شدن دارد، یا اگر تزریق بی حسی موضعی به اندازه کافی عمیق نفوذ نکند، پزشکان ممکن است از انواع دیگر بیهوشی استفاده کنند. نمونه هایی از روش هایی که در آنها می توان از بی حسی موضعی استفاده کرد شامل جراحی آب مروارید، روش دندانپزشکی یا بیوپسی پوست، تزریقات پوستی است. در طول عمل بیدار هستید.
بیحسی منطقه‌ای:
بی حسی منطقه ای فقط برای بی حس کردن بخشی از بدن که تحت عمل جراحی قرار می گیرد استفاده می شود. معمولاً تزریق بی حس کننده موضعی در ناحیه اعصابی انجام می شود که احساس را در آن قسمت از بدن ایجاد می کند. انواع مختلفی از بی حسی های منطقه ای وجود دارد:
بی حس کننده نخاعی:
بی حس کننده نخاعی برای جراحی های تحتانی شکم، لگن، رکتوم یا اندام تحتانی استفاده می شود. این نوع بی حسی شامل تزریق یک دوز داروی بی حس کننده به ناحیه ای است که نخاع را احاطه کرده است. تزریق در قسمت تحتانی کمر، زیر انتهای نخاع انجام می شود و باعث بی حسی در قسمت تحتانی بدن می شود. این نوع بیهوشی بیشتر در روش های ارتوپدی اندام تحتانی استفاده می شود.
بی حس کننده اپیدورال:
بی حس کننده اپیدورال شبیه بی حس کننده نخاعی است و معمولا برای جراحی اندام تحتانی و در حین زایمان و زایمان استفاده می شود. این نوع بیهوشی شامل تزریق مداوم داروی بیهوشی از طریق یک کاتتر نازک (لوله توخالی) است. کاتتر در فضایی که طناب نخاعی را در قسمت تحتانی کمر احاطه کرده است قرار می گیرد و باعث بی حسی در قسمت تحتانی بدن می شود. همچنین ممکن است از بی حسی اپیدورال برای جراحی قفسه سینه یا شکم استفاده شود. در این حالت داروی بی حسی در محل بالاتری در پشت تزریق می شود تا سینه و نواحی شکم بی حس شود.
بیهوشی عمومی:
بیهوشی عمومی نوعی بیهوشی است که برای ایجاد بیهوشی در حین جراحی استفاده می شود. دارو یا از طریق ماسک تنفسی یا لوله استنشاق می شود یا از طریق یک خط داخل وریدی (IV) تجویز می شود. ممکن است یک لوله تنفسی برای حفظ تنفس مناسب در حین جراحی وارد نای شود. پس از اتمام جراحی، متخصص بیهوشی بیهوشی را متوقف می کند و شما برای نظارت بیشتر به اتاق ریکاوری منتقل می شوید.
آرام بخش:
آرام بخش شما را تا حدی آرام می کند که خواب طبیعی تری خواهید داشت، اما می توان آن را به راحتی برانگیخت یا بیدار کرد. آرامبخش سبک می‌تواند توسط شخصی که عمل شما را انجام می‌دهد، یا همراه با یک پرستار معمولی، در صورتی که هر دو آموزش برای ارائه آرام‌بخشی متوسط داشته باشند، تجویز کند. نمونه‌هایی از روش‌هایی که با آرام‌بخشی سبک یا متوسط انجام می‌شوند عبارتند از کاتتریزاسیون قلبی و برخی کولونوسکوپی‌ها. آرامبخش عمیق توسط یک متخصص بیهوشی ارائه می شود زیرا ممکن است تنفس شما با داروهای بیهوشی قوی تر تحت تأثیر قرار گیرد، اما خواب شما بیشتر از آرامبخش های سبک یا متوسط است. اگرچه کاملاً بیهوش نخواهید شد، اما احتمالاً این روش را به خاطر نمی آورید.
بیهوشی چگونه انجام می شود؟
بسته به روش و نوع بیهوشی مورد نیاز، پزشک شما ممکن است بیهوشی را از طریق:
- گاز استنشاقی
- تزریق، از جمله تزریق یا داخل وریدی (IV).
- مایع، اسپری یا چسب موضعی (برای پوست یا چشم استفاده شود).
ملاقات با متخصص بیهوشی قبل از جراحی
از آنجایی که بیهوشی و جراحی بر هر سیستم بدن تأثیر می گذارد، متخصص بیهوشی یک مصاحبه قبل از عمل انجام می دهد. گاهی اوقات این کار به صورت حضوری انجام می شود. در موارد دیگر، متخصص بیهوشی از طریق تلفن با شما مصاحبه می کند. در طول این مصاحبه، متخصص بیهوشی سابقه پزشکی شما را بررسی می کند و همچنین اطلاعات ذکر شده در بالا را مورد بحث قرار می دهد. او همچنین به شما در مورد آنچه در طول جراحی خود انتظار دارید اطلاع می دهد و در مورد انتخاب های بیهوشی با شما صحبت می کند. همچنین این زمان برای بحث در مورد اینکه کدام داروها باید قطع شوند، و کدام داروها را می توان قبل از جراحی ادامه داد، و همچنین زمان قطع غذا قبل از جراحی است.
اگر شخصاً در طول مصاحبه قبل از عمل ملاقات نکرده اید، متخصص بیهوشی بلافاصله قبل از عمل جراحی با شما ملاقات می کند تا کل سابقه پزشکی شما و همچنین نتایج آزمایشات پزشکی قبلاً انجام شده را بررسی کند. در این زمان، او درک روشنی از نیازهای بیهوشی شما خواهد داشت.
چگونه باید برای بیهوشی آماده شویم؟
مطمئن شوید که ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما فهرستی از داروها و مکمل‌ها (ویتامین‌ها و داروهای گیاهی) که مصرف می‌کنید دارد. برخی از داروها می توانند با بیهوشی تداخل داشته باشند یا باعث خونریزی شوند و خطر عوارض را افزایش دهند. شما هم چنین باید:
- به مدت هشت ساعت قبل از رفتن به بیمارستان از خوردن و نوشیدن خودداری کنید مگر اینکه دستور دیگری داده شود.
- برای بهبود سلامت قلب و ریه، حتی اگر فقط یک روز قبل از عمل باشد، سیگار را ترک کنید. بیشترین اثرات مفید با عدم استعمال دخانیات به مدت دو هفته قبل مشاهده می شود.
- مصرف مکمل های گیاهی را به مدت یک تا دو هفته قبل از عمل، طبق دستور پزشک خود متوقف کنید.
- حداقل 24 ساعت قبل از عمل ویاگرا یا سایر داروهای اختلال نعوظ را مصرف نکنید.
- شما باید برخی از داروهای فشار خون (اما نه همه) را با یک جرعه آب طبق دستور پزشک خود مصرف کنید.
در حین بیهوشی چه اتفاقی می افتد؟
پزشک متخصص بیهوشی:
- یک نوع یا ترکیبی از داروهای بیهوشی ذکر شده در بالا، و احتمالاً داروهای ضد تهوع را تجویز می کند.
- علائم حیاتی از جمله فشار خون، سطح اکسیژن خون، نبض و ضربان قلب را کنترل می کند.
- مشکلاتی مانند واکنش آلرژیک یا تغییر در علائم حیاتی را شناسایی و مدیریت می کند.
- مدیریت درد پس از جراحی را فراهم می کند.
بعد از بیهوشی چه کار کنم؟
برای روش‌هایی که از بیحسی موضعی استفاده می‌کنند، می‌توانید پس از درمان به کار یا بیشتر فعالیت‌های خود بازگردید، مگر اینکه ارائه‌دهنده پزشک شما خلاف این را بگوید. اگر بیهوشی موضعی یا عمومی یا آرام بخش دریافت کرده اید، به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز خواهید داشت. همچنین باید:
- از کسی بخواهید شما را به خانه برساند.
- بقیه روز را استراحت کنید.
- به مدت 24 ساعت رانندگی نکنید و تجهیزات را کار نکنید.
- به مدت 24 ساعت از الکل خودداری کنید.
- فقط از داروها یا مکمل های مورد تایید ارائه دهنده خود استفاده کنید.
- به مدت 24 ساعت از گرفتن هرگونه تصمیم مهم یا قانونی خودداری کنید.
عوارض جانبی احتمالی بیهوشی
اکثر عوارض جانبی بیهوشی موقتی هستند و در عرض 24 ساعت و اغلب زودتر از بین می روند. بسته به نوع بیهوشی و نحوه انجام آن توسط ارائه دهندگان، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- کمر درد یا درد عضلانی.
- لرز ناشی از دمای پایین بدن (هیپوترمی).
- مشکل در ادرار کردن.
- خستگی.
- سردرد.
- خارش.
- تهوع و استفراغ.
- درد، حساسیت، قرمزی یا کبودی در محل تزریق.
- گلودرد (فارنژیت).
خطرات یا عوارض جدی داروهای بیهوشی
هر ساله میلیون ها ایرانی در حین انجام اقدامات پزشکی با خیال راحت بیهوشی دریافت می کنند. با این حال، بیهوشی درجاتی از خطر را به همراه دارد. عوارض بالقوه عبارتند از:
- آگاهی از بیهوشی: به دلایل ناشناخته، از هر 1000 نفری که بیهوشی عمومی دریافت می کنند، یک نفر در طول یک عمل آگاهی را تجربه می کند. ممکن است از محیط اطراف خود آگاه باشید اما قادر به حرکت یا برقراری ارتباط نباشید.
- ریزش ریه (آتلکتازی): جراحی که از بیهوشی عمومی یا لوله تنفسی استفاده می‌کند، می‌تواند باعث ریزش ریه شود. این مشکل نادر زمانی رخ می‌دهد که کیسه‌های هوا در ریه خالی می‌شوند یا با مایع پر می‌شوند.
- هایپرترمی بدخیم: افرادی که هیپرترمی بدخیم (MH) دارند واکنش خطرناکی به بیهوشی را تجربه می کنند. این سندرم ارثی نادر باعث تب و انقباضات عضلانی در حین جراحی می شود. مهم است که قبل از بیهوشی، سابقه شخصی یا خانوادگی MH را با پزشک متخصص بیهوشی خود در میان بگذارید تا از داروهایی که این واکنش را تحریک می کنند اجتناب کنید.
- آسیب عصبی: اگرچه نادر است، اما برخی افراد آسیب عصبی را تجربه می کنند که باعث درد، بی حسی یا ضعف موقت یا دائمی نوروپاتیک می شود.
- هذیان بعد از عمل: افراد مسن بیشتر مستعد هذیان بعد از عمل هستند. این وضعیت باعث سردرگمی می شود که برای حدود یک هفته می آید و می رود. برخی از افراد حافظه طولانی مدت و مشکلات یادگیری را تجربه می کنند. این وضعیت به عنوان اختلال عملکرد شناختی پس از عمل شناخته می شود.
چه کسانی در معرض خطر عوارض بیهوشی هستند؟
عوامل خاصی دریافت بیهوشی را خطرناک تر می کند، از جمله:
- سن بالا.
- دیابت یا بیماری کلیوی.
- سابقه خانوادگی هیپرترمی بدخیم (حساسیت به بیهوشی).
- بیماری قلبی، فشار خون بالا (فشار خون بالا) یا سکته مغزی.
- بیماری ریوی، مانند آسم یا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD).
- چاقی (شاخص توده بدنی بالا یا BMI).
- تشنج یا اختلالات عصبی.
- آپنه خواب.
- سیگار کشیدن.
