ریزش مو سکه ای چیست؟
ریزش موی سکه ای یا آلوپسی آره آتا، یکی از دلایل ریزش موی سر، ریش و سایر نقاط بدن است. به طور معمول این عارضه باعث ریزش مو به شکل نواحی کوچکی به اندازه یک سکه بر روی پوست سر یا ریش می شود. کسانی که از این شکل ریزش مو رنج می برند، سالم هستند و در بیشتر موارد موها بعد از مدتی دوباره رشد می کند. البته گاهی (به ویژه در کسانی که دچار ریزش موی کامل سر یا بدن می شوند) طاسی یا فقدان مو دائمی خواهد بود.
دلایل موثر در ریزش سکه ای مو
ریزش سکه ای موها یا آلوپسی آره آتا هنگامی رخ می دهد که گلبول های سفید خون به سلول های سازنده فولیکول ها مو حمله کرده و موجب توقف یا کند شدن ساخت مو می گردند. با وجود این، ساز و کار دقیقی که به واسطه آن سیستم ایمنی بدن فولیکول های مو را مورد هدف قرار می دهد برای ما شناخته شده نیست.
اگرچه دانشمندان به طور دقیق علت این تغییرات را نمی دانند، به نظر می رسد که مسائل ژنتیکی در ایجاد آلوپسی آره آتا نقش داشته باشند. ریزش موی سکه ای بیشتر در افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند دیده می شود. همچنین ابتلا به دیگر بیماری های خودایمنی نظیر بیماری تیروئید و ویتیلیگو شانس ابتلای افراد به بیماری ریزش سکه ای مو را افزایش می دهد.
در واقع از جنبه های متعددی ریزش موی سکه ای را می توان با ویتیلیگو یا برص که آن هم یک بیماری خودایمنی است مقایسه کرد. در ویتیلیگو سیستم ایمنی بدن به سلول های مولد رنگدانه ملانین حمله کرده و نواحی بدون رنگ یا دپیگمانته را در سطح پوست ایجاد می کنند. تحقیقات حاکی از آن است که این دو بیماری احتمالاً ریسک فاکتورها و روند شکل گیری مشابهی داشته و در هر دو سلول های ایمنی و سیتوکاین های مشترکی نقش دارند.
برخلاف تصور بسیاری از افراد، شواهد علمی بسیار اندکی مبنی بر نقش استرس در ایجاد بیماری آلوپسی آره آتا وجود دارد. اگرچه در موارد تنش روحی شدید به طور بالقوه ممکن است استرس عود بیماری را تقلید کند، با این حال تحقیقات بیشتر به نفع نقش استعداد ژنتیکی در ایجاد این بیماری است.
علائم و نشانه های ریزش موی سکه ای
مهم ترین تظاهر بیماری آلوپسی آره آتا، ریزش مو به صورت پچ ها یا نواحی دایره ای شکل است. در این پچ ها که به اندازه یک سکه کوچک هستند، طاسی کامل سر رخ می دهد. موهای هر قسمت از بدن ممکن است دچار این ضایعه گردند. ریزش موی سکه ای در ریش و مژه ها نیز دیده می شود.
ریزش مو ممکن است ناگهانی بوده و در عرض چند روز تا چند هفته رخ دهد. ممکن است پیش از ریزش مو در ناحیه مورد نظر احساس خارش یا سوزش ایجاد شود. با توجه به اینکه فولیکول های مو در این بیماری از بین نمی روند، پس از فروکش کردن التهاب در فولیکول ها، موها مجدداً رشد خواهند کرد. افرادی که تنها چند پچ محدود آلوپسی دارند، اغلب بدون نیاز به هیچ گونه درمانی خود به خود بهبود پیدا می کنند.
تقریباً ۳۰ درصد از افرادی که دچار آلوپسی آره آتا می شوند، فرم شدید این بیماری را تجربه می کنند و یا ممکن است چرخه های ریزش و رشد مجدد موها در آن ها مرتباً تکرار شود.
نیمی از بیماران مبتلا به ریزش موی سکه ای ظرف مدت یک سال بهبود پیدا می کنند؛ اما اغلب آن ها بیش از یک دوره بیماری را پشت سر خواهند گذاشت. نزدیک به ۱۰ درصد از افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا نیز به آلوپسی توتالیس یا آلوپسی یونیورسال (طاسی کامل) دچار می گردند.
این بیماری همچنین می تواند ناخن های دست و پا را نیز درگیر نموده و گاهی اوقات این تغییرات نخستین نشانه بیماری آلوپسی آره آتا خواهند بود. برخی از تغییرات صورت گرفته در ناخن در جریان این بیماری عبارتند از:
- شکل گیری دندانه های نقطه ای بر روی ناخن
- لکه ها و خطوط سفید روی ناخن
- زبری ناخن ها
- از دست دادن درخشندگی ناخن ها
- نازک شدن و شکاف خوردن ناخن ها
علائم بالینی دیگری که ممکن است به همراه ریزش موی سکه ای دیده شوند شامل موارد زیر است:
- موهای شبیه به علامت تعجب:این حالت زمانی رخ می دهد که چند تار موی کوتاه در حاشیه نواحی طاسی در بیماری آلوپسی آره آتا به گونه ای رشد می کنند که انتهایشان نازک تر بوده و به این ترتیب شکلی مانند علامت تعجب را ایجاد می کنند.
- موهای مرده یا کاداور:در این حالت موها قبل از اینکه به سطح پوست برسند دچار شکستگی می شوند.
- موهای سفید:موهایی که مجدداً در نواحی درگیر در این بیماری رشد می کنند ممکن است سفید یا خاکستری باشند.
ریزش سکه ای مو در ناحیه سر (آلوپسی آره آتا)
افرادی که دچار ریزش موی سکه ای هستند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی مانند بیماری تیروئید، دیابت، لوپوس و ویتیلیگو (لک و پیس) هستند. البته امکان بروز بیماری های فوق بسیار پایین می باشد. در صورت وجود علائم دیگر غیر از ریزش مو امکان دارد پزشک از آزمایش خون استفاده کند.
ریزش موی سکه‌ای واگیردار نمی باشد و ارتباطی با مواد غذایی یا کمبود ویتامین نیز ندارد. در برخی از مواقع استرس می تواند سبب بروز این عارضه شود، البته امکان دارد ارتباط بین استرس و ریزش موی سکه ای تصادفی باشد؛ چرا که بسیاری از افراد دارای ریزش موی سکه ای تحت استرس قابل توجهی نمی باشند.
امکان جلوگیری از ریزش موی سکه ای وجود ندارد. برخی از افراد دارای سابقه خانوادگی این نوع ریزش مو هستند. ابتلای یکی از اعضای خانواده به ریزش موی سکه ای و بیماری های دستگاه ایمنی می تواند باعث افزایش احتمال بروز این نوع ریزش مو شود. دیگر بیماری های دستگاه ایمنی شامل دیابت نوع 1، التهاب مفاصل، بیماری تیروئید، بیماری لوپوس، بیماری آدیسون و درماتیت آتوپیک می باشند.
ریزش موی سکه ای در ناحیه ریش (آلوپسی باربا)
آلوپسی باربا اختلالی در سلامت است که باعث ریزش موی صورت می شود. آلوپسی باربا یک بیماری خود ایمنی است که به این معنی است که سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول های سالم بدن را هدف قرار می دهد. در مورد آلوپسی باربا سیستم ایمنی به فولیکول های مو هجوم می برد.
آلوپسی باربا یک شکل خاص از آلوپسی آریتا است که به ریش آسیب می زند. به طور معمول این اختلال به شکل ناگهانی شروع می شود و شخص موی صورت خود را به صورت لکه های سکه مانند یا مدور از دست می دهد.
تغییر شکل ناخن ها
حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از افراد مبتلا به این بیماری دچار تغییرات ناخن می شوند. از شایع ترین علایمی که روی ناخن‌ها پدیدار می شود می توان به قرمزی ناخن، وجود چاله های کوچک یا ایجاد خطوط کم عمق به موازات خط طولی ناخن اشاره کرد. گاهی سطح ناخن ها به اندازه کاغذ سمباده زبر می شود. در موارد نادر ناخن افراد سست و شکننده می شود که در این حالت ناخن به سادگی شکسته و جدا می شود.
روش های درمان ریزش مو سکه ای
دارو درمانی
همانطور که گفتیم، آلوپسی آره آتا یک بیماری خود ایمنی است. یعنی در اثر تهاجم اشتباهی سیستم ایمنی بدن به فولیکول ها (ارگان های موساز) رخ می دهد. رایج ترین شیوه درمان این بیماری، تزریق کورتیکواستروئیدها است. داروهایی که با نام کورتون هم شناخته می شوند. کورتیکواستروئیدها داروهای ضدالتهابی قوی هستند که باعث سرکوب سیستم ایمنی می شوند. شکل مصرف دارو بسته به شرایط شما و نظر پزشک متفاوت است. بیشتر از تزریق موضعی این دارو استفاده می شود ولی گاهی کرم های موضعی و داروهای خوراکی نیز به بیماران داده می شود.
هزینه تمام شده برای تزریق آمپول ریزش مو سکه ای تابعی از عوامل مختلف از قبیل کشور سازنده محصول، حجم مصرفی و مهارت پزشک متخصص در تزریق بوده و به همین جهت بسیار ضروری است که حتماً در انتخاب پزشک خود نهایت دقت را به خرج دهید. انتخاب بهترین دکتر برای درمان ریزش مو سکه ای یکی از مهم ترین فاکتورها در دستیابی به نتایج مطلوب بوده و برعکس، در صورت سهل انگاری در این تصمیم ممکن است خسارات جبران ناپذیری را به پوست خود وارد کنید.
کاشت مو
پیش از ترمیم مو، ابتدا پزشک آزمایشاتی را برای بیمار تجویز می کند که باید انجام دهد. در این آزمایشات نوع ریزش مو مشخص شده و اطمینان حاصل می شود که ریزش مو به خاطر بیماری آلوپسی است؛ زیرا دلایل مختلفی مانند عوامل ژنتیکی و ارثی، تغییرات محیطی، حوادث و بالا رفتن سن می تواند علت ریزش مو باشد که تمامی آن ها با کاشت موی طبیعی امکان پذیر بوده؛ اما در بیماری آلوپسی ترمیم مو باید از طریق کاشت موی مصنوعی صورت گیرد.
استفاده از موی مصنوعی
در این روش در واقع موهای سالم و واقعی را نیز با پوششی پلاستیکی که روی آن قرار می دهند، می پوشانند. این موها به روش های متفاوتی به سر متصل می شوند مانند چسباندن، سنجاق های آهنی یا نوارهای متفاوت، در بین همه روش ها شاید بدترین متد که می تواند به موهای شما آسیب جدی بزند، همان موهای اضافی است که با روش اکستنشن به شما ظاهر مطلوبی می دهد و متاسفانه طرفداران بسیاری پیدا کرده است. از آن جایی که این موهای فانتزی به موهای فرد وصل می شوند، مدتی پس از نصب این موهای فانتزی باعث ریزش موی شدیدی در سر فرد می شوند.
سوالات متداول
آیا ریزش مو سکه ای واگیر دارد؟
در جواب به این پرسش، باید گفت خیر ریزش موی سکه به هیچ عنوان واگیردار نیست. همچنین بدون درد و ایجاد اختلال در زندگی فرد مبتلاست. اما در اکثر مواقع از نظر روحی باعث آزار فرد مبتلا می شود. مو بخش مهمی از ظاهر هر فرد را تشکیل می دهد از همین روی، از دست دادن موها باعث می شود فرد احساس کند که جذابیت خودش را از دست داده است.
علائم این بیماری معمولا از چه سنینی ایجاد می شود؟
آغاز بیماری می تواند در هر سنی باشد. با این حال شروع بیماری بیشتر در سنین کودکی یا نوجوانی اتفاق می افتد. تقریباً در نیمی از بیماران تا حداکثر یک سال بعد از ریزش، موها بدون نیاز به درمان خاصی از نو رشد می کنند و نواحی طاسی از بین می روند. بعد از رشد مجدد موها، ممکن است دیگر این اتفاق رخ ندهد. یا در زمان‌های خاصی در ادامه زندگی دوباره دچار ریزش و در آمدن موها شوید و این چرخه تا سال‌های دراز تکرار شود.
آیا درمان قطعی برای بیماری آلوپسی آره آتا وجود دارد؟
خیر؛ متاسفانه تا کنون درمان موثری برای آلوپسی آره آتا کشف نشده است. البته تحقیقات گسترده ای روی این بیماری در حال انجام است و احتمالاً به زودی خبرهای خوبی بشنویم. با این حال راهکارهایی وجود دارند که می توانند به مدیریت یا بهبود شرایط بیماری کمک کنند.
اگر والدین به این بیماری مبتلا باشند، فرزندانشان نیز دچار خواهند شد؟
لزوماً خیر. فقط وجود سابقه ریزش موی سکه ای در خانواده خطر ابتلا به این بیماری را بیشتر می کند. توجه داشته باشید که افزایش احتمال ابتلا به این معنی نیست که کودک شما حتماً دچار این عارضه می شود. حتی در دوقلوهای یکسان (که ساختار ژنتیکی کاملاً یکسانی دارند)، اگر یکی از آن ها دچار آلوپسی آره آتا شود، احتمال ایجاد این بیماری در قل دیگر، حدود ۵۰ درصد است. پس عوامل وراثتی و ژنتیکی موثر هستند ولی این طور نیست که قطعاً باعث ایجاد بیماری شوند.
