انوع خال پوستی یا ضایعه خوش خیم نابجای پوستی که ناشی از تکثیر و فعالیت بیش از اندازه سلول های رنگدانه ساز (ملانوسیت) و غیررنگدانه ساز (کراتینوسیت) است، به اشکال، رنگ و اندازه های مختلف در صورت و بدن به وجود می آید.
اگرچه علت بروز انواع خال های پوستی همچنان نامشخص است، اما علت هایی همچون سابقه ژنتیک، تغییرات طبیعی هورمونی در سنین رشد (۵ سال اول زندگی و سن بلوغ)، حاملگی، مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی (شیمی درمانی یا نور درمانی)، سوابق اختلالات هورمونی (کم کاری یا پرکاری تیروئید یا بیماری های داخلی متابولیک)، تماس با مواد سوزاننده و شیمیایی و تاثیر طولانی مدت نور خورشید می تواند در بروز تعداد و اندازه خال ها تاثیرگذار باشد.
اما گاهی ممکن است در محل نیش حشرات، جوش ها و ضایعات پوستی که بعد از یک دوره طولانی بهبود یافته اند، شاهد بروز خال های پوستی رنگی یا غیررنگی باشیم. خال های مادرزادی در موقع تولید ممکن است بسیار کمرنگ باشند و به همین دلیل ممکن است مورد توجه واقع نشوند. خال ها ضایعه هایی خوش خیم هستند و نیاز به اقدام درمانی خاصی ندارند.
علل ایجاد انواع خال پوستی
خال بر اثر غلظت و تجمع سلول های تولید کننده رنگدانه (ملانوسیت) بوجود می آید. کسانی که پوست روشن تری دارند بیشتر در معرض ایجاد آن قرار می گیرند. هنوز یک علت قطعی برای تشکیل این عارضه پوستی در بزرگسالی به اثبات نرسیده است، اما عوامل متعددی در تولید آن نقش دارند.
تاثیر جهش های ژنتیکی و نور آفتاب
گاهی جهش های ژنتیکی علت بروز این عارضه پوستی هستند و گاهی قرار گرفتن در معرض نور آفتاب و اشعه ماورای بنفش UV دلیل ایجاد آن می باشد. از دیگر عوامل عمومی علت ایجاد خال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش سن
- پوست روشن
- سابقه وراثتی
- مصرف برخی داروها
سن تشکیل
خال ها هم در کودکی و هم در بزرگسالی ایجاد می شوند. آنهایی که در کودکی بوجود می آیند با افزایش سن، تغییر سایز و رنگ خواهند داشت. خال هایی که در بزرگسالی بوجود می آیند معمولا در دوران تغییرات هورمونی مثل دوران بارداری ایجاد می شوند. اکثر خال ها قطری کمتر از ¼ اینچ دارند.
رنگ
رنگ خال ها از صورتی تا قهوه ای تیره و مشکی متفاوت است و امکان بروز در هر نقطه از بدن را دارد. احتمال سرطانی شدن آن ها بسیار کم است و معمولا خوش خیم می باشد. اما آنهایی که جدید تشکیل می شوند به نسبت قدیمی ها احتمال خطر بیشتری دارند. هنگامی که ظاهر و رنگ خال تغییر کرد حتما به پزشک مراجعه نمایید.
خال مادرزادی
به خال های مادرزادی، نشان تولد نیز گفته می شود و از نظر شکل، اندازه و رنگ متفاوت هستند. تقریبا روی بدن 2 درصد از نوزادان در هنگام تولد وجود دارد. اگر وجود آن در زیبایی و اعتماد به نفس کودک تاثیر منفی داشته باشد می توان در سنین 10 تا 12 سالگی برای برداشت آن اقدام کرد. ممکن است خال های مادرزادی که ابعاد بزرگی دارند در بزرگسالی مشکل ایجاد کنند به همین دلیل باید در سنین پایین تر مورد بررسی و درمان قرار گیرند.
آتیپیکال
خال های آتیپیکال به ندرت در صورت بوجود می آیند و معمولا بر روی گردن و بالاتنه ایجاد می شوند. ممکن است نوع خوش خیم آتیپیکال علائمی مشابه ملانوما (سرطان پوست) داشته باشند، به همین دلیل لازم است به صورت دوره ای معاینه و بررسی شوند. با این حال نگرانی نداشته باشید احتمال سرطانی شدن این خال ها یک به ده هزار است و نسبت به خال های معمولی ظاهری ناخوشایند دارند.
خال های معمولی (اکتسابی)
خال های معمولی (اکتسابی) بعد از تولد در شرایط مختلف بر روی پوست ایجاد می شوند. معمولا افراد بوری که پوست روشن دارند بین 10 تا 40 عدد از این خال ها را در بدن خود خواهند یافت. ویژگی ظاهری آن معمولی گرد یا بیضی، مسطح یا گوشتی، تک رنگ، تغییر ناپذیر، کوچک و گاهی دارای چند تار مو می باشد. رنگ آن بستگی به رنگ پوست فرد نیز دارد. اگر بیش از 50 عدد از آن را در بدن خود دارید بهتر است احساس خطر کنید و سریعا به پزشک متخصص پوست مراجعه نمایید.
خال مرکب
به شکل یک پاپول بزرگ برجسته ، مدور یا بیضی و متقارن بوده، رنگ آن از قهوه‌ای روشن تا تیره متغیر است. در دوران بلوغ ، اغلب خال های مرکب درشت و پررنگ تر بوده و موهای زبری از داخل آن ها به خارج رشد می نماید. این ضایعات می‌توانند در هر نقطه ای از سطوح جلدی – مخاطی ، ملتحمه و حنجره دیده شوند. شایعترین محل آن ها در تنه بدن می باشد.
خال داخل درمی
این نوع خال ها به صورت پاپولهای گنبدی ، کروی و نرمی هستند که هیچگاه دچار پیگمانتاسیون شدید نمی شوند و رنگ آنها قهوه ای کمرنگ بوده که به تدریج تبدیل به قرمز گوشتی می شوند. گاهی نیز ممکن است چند عدد مو در داخل آنها جوانه بزند. این خالها معمولا کم عروق هستند ولی گاهی پرعروق می شوند. این نوع خال ها عمدتا در بالغین دیده می شوند.
خال هاله دار
خال ملانوستیکی است که توسط هاله‌ای از پوست دپیگمانته ولی نرمال ، احاطه شده است. این نوع ، از خالهای شایع بوده مخصوصا در حوالی دوره بلوغ دیده می‌شوند. شایعترین محل درگیری نیز پشت بدن می‌باشد.
خال آبی
به صورت یک پاپول آبی رنگ با سطح صاف و اندکی برجسته می باشد که معمولا قطری کمتر از یک سانتیمتر دارد. شایعترین محل درگیری اندام ها ، سر و صورت است. این خال را به دو نوع شایع و سلولی تقسیم می کنند. رشد پیشرونده و تبدیل این خال به ملانوم بدخیم نادر است.
خال های غیر معمولی
به طور کلی انواع غیرمعمول دارای ویژگی های زیر می باشند:
- به طور نامنظم و با مرز ناهموار و نامشخص در کنار هم تشکیل می شوند.
- دارای رنگ های متنوع (رنگارنگ) هستند.
- در هنگام لمس بافت متفاوتی نسبت به خال های معمولی دارند.
- اندازه بزرگتری در حدود 6 میلی متر به بالا دارند.
- افرادی که زیاد تحت تاثیر نور مستقیم آفتاب قرار می گیرند دچار این عارضه پوستی می شوند.
روش های برداشتن خال
برای برداشتن خال سه روش سوزاندن، لیزر و جراحی وجود دارد. در روش سوزاندن به وسیله اتصال جریان برق، خال سوزانده می شود.این روش بیشتر برای برداشتن خال های ریز و سطحی کاربرد دارد. در روش جراحی که پرکاربردترین روش برای برداشتن خال است خال از عمق پوست به همراه کمی از اطراف آن برای عود نکردن خال خارج می شود، این روش برای خال های بزرگ و برجسته که عمق زیادی در پوست دارند مناسب است. لیزر کردن مانند سوزاندن است اما از امواج لیزر استفاده می شود و نباید بیماران تصور کنند به هیچ عنوان جای خال با لیزر کردن باقی نمی ماند بنابر این فقط خال های ریز و سطحی را می توان با لیزر برداشت.
سخن آخر
